Gedragsnormen opstellen
Gedragsnormen vormen de basis voor een veilige en respectvolle werkomgeving. Zonder heldere afspraken over wat wel en niet acceptabel is, kunnen spanningen, misverstanden en zelfs ongewenst gedrag ontstaan. Organisaties die duidelijke gedragsnormen opstellen, bieden medewerkers houvast én beschermen zichzelf tegen conflicten en juridische risico’s.
Gedragsnormen maken het mogelijk om sneller te reageren op grensoverschrijdend gedrag en om gewenste omgangsvormen actief te bevorderen. In deze blog lees je waarom het opstellen van gedragsnormen belangrijk is, hoe je dit aanpakt en wat ervoor nodig is om deze normen daadwerkelijk te laten leven binnen de organisatie.
Waarom gedragsnormen belangrijk zijn
Gedragsnormen zorgen voor duidelijkheid. Ze maken expliciet welk gedrag verwacht wordt en welk gedrag onacceptabel is. Hierdoor weten medewerkers, leidinggevenden en externe partijen precies waar ze aan toe zijn. Dit voorkomt grijs gebied waarin misverstanden en grensoverschrijdend gedrag gemakkelijk kunnen ontstaan.
Zeker bij onderwerpen zoals agressie, discriminatie, pesten of seksuele intimidatie zijn gedragsnormen essentieel. Ze bieden niet alleen bescherming aan medewerkers, maar versterken ook het imago van de organisatie als een veilige en betrouwbare werkgever. Door duidelijke gedragsnormen op te stellen, toon je als organisatie dat sociale veiligheid serieus wordt genomen.
Gedragsnormen vormen bovendien een belangrijk uitgangspunt voor vervolgacties. Als er toch een incident plaatsvindt, kunnen ze als basis dienen voor het aanspreken van gedrag en het nemen van maatregelen. Lees meer over sociale veiligheid binnen organisaties.
Hoe stel je effectieve gedragsnormen op?
Het opstellen van gedragsnormen begint met het inventariseren van de belangrijkste risico’s binnen de organisatie. Waar zijn situaties waarin gedrag kan ontsporen? Denk hierbij aan klantcontact, onderlinge samenwerking, werkdruk, of leidinggevende stijl. Door samen met medewerkers risico’s in kaart te brengen, vergroot je de betrokkenheid en de acceptatie van de normen.
Vervolgens formuleer je de normen zo concreet mogelijk. Algemene waarden zoals ‘respect’ zijn belangrijk, maar werk ze uit in herkenbare gedragingen. Bijvoorbeeld: “Wij spreken elkaar aan op ongepast taalgebruik” of “Wij respecteren ieders culturele achtergrond”. Duidelijke formuleringen maken het makkelijker om gewenst gedrag bespreekbaar te maken en ongewenst gedrag te corrigeren.
Tot slot is het belangrijk om de gedragsnormen niet alleen op papier te zetten, maar ze actief te integreren in het dagelijkse werk. Denk aan het opnemen van normen in introductieprogramma’s, teamoverleggen of functioneringsgesprekken.
Hoe zorg je dat gedragsnormen echt gaan leven?
Het succes van gedragsnormen staat of valt met de manier waarop ze worden gedragen binnen de organisatie. Normen die alleen in een beleidsdocument staan maar verder niet zichtbaar zijn, hebben weinig effect. Het is belangrijk dat leidinggevenden het goede voorbeeld geven en gewenst gedrag actief uitdragen.
Ook het bespreekbaar maken van normen is essentieel. Creëer ruimte in teamoverleggen om dilemma’s en ervaringen rondom gedrag te bespreken. Hierdoor ontstaat er een cultuur waarin medewerkers zich veilig voelen om elkaar aan te spreken op ongewenst gedrag, zonder angst voor negatieve consequenties.
Ten slotte moet je bereid zijn om op te treden als normen worden overtreden. Alleen door consequent te handelen, laat je zien dat de gedragsnormen serieus zijn en niet vrijblijvend. Zo bouwen organisaties stap voor stap aan een gezonde, veilige en respectvolle werkcultuur.